Đêm thơ “thanh xuân - học đường và Nguyễn Tiến Thanh”: Cuộc hội ngộ thấm đẫm hoài niệm
Đêm thơ “Dòng thơ thanh xuân – học đường và Nguyễn Tiến Thanh” không chỉ là hành trình trở về với ký ức, mà còn là cuộc hội ngộ thấm đẫm hoài niệm của những nhà thơ đã góp phần tạo dựng dòng thơ “thanh xuân học đường” – một dấu ấn độc đáo của sinh viên khoa Ngữ văn, Đại học Tổng hợp trong những thập niên 80 - 90 của thế kỷ trước. Tại đây, thơ một lần nữa được hồi sinh, kết nối những tâm hồn từng gặp nhau trên giảng đường hay trong những đêm thơ năm nào.
Đêm thơ có sự tham dự của nhiều gương mặt quen thuộc trong phong trào thơ Hà Nội từ cuối những năm 1980 đến đầu những năm 1990, và nhiều văn nghệ sĩ từng học tập và sinh hoạt văn nghệ tại Khoa Ngữ văn (nay là Khoa Văn học, Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn) như: nhà thơ Nguyễn Quang Thiều - Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, nhà thơ Nguyễn Việt Chiến, PGS. TS, nhà thơ Mai Quỳnh Nam, nhà thơ Trần Nhật Minh, nhà thơ Nguyễn Đức Hạnh, nhà thơ Nguyễn Xuân Hải, nhà thơ Vũ Trần Anh Thư, nhà thơ Kim Phượng, nhà văn Nguyễn Tham Thiện Kế, PGS. TS Trần Trọng Dương, họa sĩ Trần Thắng; cùng các thầy cô giáo đến từ nhiều thế hệ của khoa Văn học, các sinh viên và đông đảo người yêu thơ.
Chương trình có sự tham gia của đông đảo văn nghệ sĩ và nhiều thế hệ sinh viên của khoa Văn học.
Chia sẻ về lý do tổ chức đêm thơ lần này, TS. Lê Văn Cường, Phó Trưởng Khoa Văn học cho biết, chương trình do Khoa Văn học tổ chức dành tặng nhà thơ Nguyễn Tiến Thanh - cựu sinh viên khóa 1985-1990. Đêm thơ không chỉ là dịp để tri ân và tôn vinh hành trình sáng tác của Nguyễn Tiến Thanh cùng các thế hệ nhà thơ gắn bó với Khoa Văn học, mà còn đánh thức những kỷ niệm và khẳng định giá trị của truyền thống văn chương học đường trong đời sống sinh viên.
“Nguyễn Tiến Thanh đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng độc giả bằng những bài thơ sâu lắng mà sắc bén, trong trẻo mà thấm thía, đồng hành cùng đó là sự tham dự của các nhà thơ, các thầy cô và các em sinh viên sẽ tạo nên một không gian thơ đầy ý nghĩa, tiếp nối những đêm thơ truyền thống của các sinh viên khoa Ngữ Văn, Đại học Tổng hợp trong thập niên 80 - 90 của thế kỷ trước”, TS. Lê Văn Cường nói.
TS. Lê Văn Cường, Phó Trưởng Khoa Văn học phát biểu tại chương trình.
Cũng theo Phó Trưởng Khoa Văn học, thơ không chỉ là một học phần quan trọng trong chương trình đào tạo của khoa, mà còn là một phương cách nuôi dưỡng tâm hồn, nơi mỗi sinh viên có thể gửi gắm những cảm xúc chân thật, những ước mơ, những hoài bão. Với sinh viên khoa Văn học, thơ còn là nguồn cảm hứng, là năng lượng sáng tạo, là nơi các em rèn giũa khả năng quan sát, khả năng rung cảm, khả năng vận dụng nghệ thuật của ngôn từ, đó là những phẩm chất cốt lõi của người làm văn, làm văn hóa.
TS. Lê Văn Cường bày tỏ mong muốn, dòng thơ “thanh xuân học đường” sẽ tiếp tục khơi dậy những mạch nguồn cảm xúc mới mẻ để tiếp tục lan tỏa trong các thế hệ sinh viên hôm nay.
Lãnh đạo khoa Văn học tặng hoa chúc mừng nhà thơ Nguyễn Tiến Thanh.
Dòng thơ “thanh xuân học đường” là một hiện tượng thơ ca đặc sắc, nở rộ trong thập niên 80 – 90 của thế kỷ trước, phản ánh tâm thế sôi nổi của tuổi trẻ đô thị, tuổi học trò và sinh viên. Những tên tuổi như Hoàng Nhuận Cầm, Nguyễn Phan Hách, Trương Nam Hương, Đỗ Trung Quân, Trần Hòa Bình… đã trở thành gương mặt tiêu biểu với nhiều thi phẩm quen thuộc như Chiếc lá đầu tiên, Hò hẹn mãi cuối cùng em cũng đến, Hoa sữa, Thêm một… Đó là những bài thơ mang vẻ đẹp trong trẻo, tinh tế, chan chứa mơ ước và lý tưởng, đồng thời nhạy cảm với nhịp sống quanh mình.
Nhà thơ Nguyễn Tiến Thanh là một trong những gương mặt tiêu biểu của dòng thơ “thanh xuân học đường”, dù đảm nhiệm nhiều vai trò khác nhau trong sự nghiệp, ở anh luôn chảy một mạch nguồn thi ca bền bỉ. Từ Loạn bút hành đầy phóng khoáng, tự do, Chiều không tên như vết mực giữa đời tràn đầy nhiệt huyết tuổi trẻ giảng đường, đến Viễn ca với những chiêm nghiệm sâu lắng hay Mật ước thiên thu với nhiều suy tưởng về đời sống, nhân sinh, thơ Nguyễn Tiến Thanh hiện lên như một dòng sông dài, khởi nguồn từ giảng đường và chảy qua mọi thăng trầm đời sống.
Điểm nổi bật trong thơ anh là khả năng chuyển hoá trải nghiệm cá nhân thành cảm xúc chung, để người đọc thấy bóng mình trong những suy tư, nỗi nhớ, khát vọng và trăn trở về thời gian. Hình ảnh tuổi trẻ trong thơ Nguyễn Tiến Thanh không chỉ rực rỡ kỷ niệm, mà còn là dòng chảy nội tâm liên tục, nơi con người vừa chiêm nghiệm, vừa đối diện với thực tại và với chính mình.
Tiết mục văn nghệ của sinh viên khoa Văn học chào mừng đêm thơ.
Tại đêm thơ, nhà thơ Nguyễn Tiến Thanh bày tỏ: “Đúng là thơ tôi cho đến bây giờ vẫn còn nguyên cái ‘lối Mễ Trì’, và tôi nghĩ rằng mình không cần thoát khỏi ‘lối Mễ Trì’ đó. Cái lối ấy với tôi và chắc là với nhiều người khác không phải cái bẫy của hoài niệm mà là một miền thấy đường, nơi mỗi hạt phấn rơi đều có linh hồn, nơi mỗi câu thơ là nhịp thở của tuổi 20. Nếu có thể đi lại trên con đường ấy thì tôi vẫn muốn đi, đi với rung động, đi với lòng tin, với sự hiến dâng như cách các nhà thơ tiền bối của chúng tôi – những người đã khai phá ra con đường thơ ‘thanh xuân học đường’ đã làm”.
Nhiều người từng đi qua thời thanh xuân ấy hẳn đều mang chung một cảm giác: không muốn rời xa “lối Mễ Trì” – con đường của thơ ca, của những rung động đầu đời. Nhưng điều họ lo sợ không phải là con đường ấy níu giữ người viết, mà là chính người viết không còn đủ những nhịp rung trong tim để tiếp tục bước đi.
Thế hệ các nhà thơ “thanh xuân học đường” đã tiến về phía trước với những bước chân khác nhau, mang theo những cảm xúc rất riêng: có người đi bằng ánh sáng, có người đi bằng những vết thương lòng. Còn với Nguyễn Tiến Thanh, anh vẫn tin rằng, giữa ánh sáng và những vết thương ấy, các nhà thơ – những kẻ còn đặt niềm tin vào sức mạnh của ngôn từ sẽ luôn tiếp tục bước tiếp, để "ngọn lửa của tuổi 20 không bao giờ tắt".
Nhà thơ Nguyễn Tiến Thanh đọc thơ và chia sẻ tại chương trình.
Đêm thơ mở ra cánh cửa trở về với tinh thần của dòng thơ “thanh xuân học đường”, mở đầu bằng phút tưởng nhớ nhà thơ Hoàng Nhuận Cầm, người anh lớn của thế hệ thi sĩ ấy. Hai thi phẩm quen thuộc Chiếc lá đầu tiên và Hò hẹn mãi cuối cùng em cũng đến được trình bày như lời tri ân dành cho người đã ra đi hơn bốn năm nhưng vẫn sống mãi trong ký ức của công chúng.
Người yêu thơ đã được lắng nghe những chùm thơ tiêu biểu của Nguyễn Tiến Thanh – từ thời sinh viên, thời làm báo đến những sáng tác mới nhất trong thời gian gần đây.
Bên cạnh đó, các nhà thơ cùng lớp với Nguyễn Tiến Thanh như Nguyễn Đức Hạnh, Nguyễn Xuân Hải, cùng nhiều cây bút thế hệ 8X đã góp mặt với nhiều tác phẩm giàu cảm xúc dành tặng khán giả.
Phần đối thoại trực tiếp giữa nhà thơ, sinh viên và công chúng đã tạo nên không khí sôi nổi, gợi mở nhiều ký ức và cảm xúc, đồng thời thắp lên niềm hy vọng về sự tiếp nối và phát triển của dòng thơ “thanh xuân học đường” trong thế hệ sinh viên hôm nay.
Các nhà thơ giao lưu cùng khán giả.
Sau khi lắng nghe những phần trình diễn và những chia sẻ chân thành từ các tâm hồn thơ “thanh xuân học đường”, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều - Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam nhận định rằng, Nguyễn Tiến Thanh cùng nhiều người yêu thơ khác không cần phải rời xa “lối thơ Mễ Trì”. Theo ông, đó là một dòng thơ nguyên bản, và họ đã sống như những thi sĩ nguyên bản. Ở họ, những vẻ đẹp tinh khôi và những rung động đầu đời của người làm thơ vẫn được giữ gìn nguyên vẹn.
Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều nhấn mạnh, đêm thơ đã góp phần làm sống lại tinh thần thi ca khởi nguyên của một thời – thứ tinh thần trong sáng và tinh khiết mà sau này, theo ông, đã bị đánh mất rất nhiều.
“Vừa rồi nghe các anh chị đọc thơ, tôi như được trở về một thời khác. Tôi từng viết thơ học đường, thơ Mễ Trì nhưng không thành công, vì thiếu sự trong sáng, thiếu phiêu du, liều lĩnh và cả sự lãng mạn. Hiện nay tôi có khoảng 200 bài thơ chép trong sổ tay, đó những bài thơ thất bại khi thử sức với dòng thơ ấy”, ông chia sẻ.
Chính vì vậy, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam đã bày tỏ lòng biết ơn với dòng thơ “thanh xuân học đường” và khẳng định rằng, từ những ngày đầu đi nghe thơ Mễ Trì đến nay, ông vẫn luôn tôn vinh nó. “Tôi chỉ sợ rằng đến một thời đại nào đó, chúng ta sẽ phải quay trở lại Mễ Trì để tìm lại những điều mà chúng ta tưởng mình đã đi qua”, ông tâm sự.
Đêm thơ “Dòng thơ thanh xuân – học đường và Nguyễn Tiến Thanh” khép lại như một cuộc gặp gỡ của những tâm hồn đồng điệu, nơi ký ức và hiện tại hòa quyện trong ánh sáng của thi ca. Ở đó, tuổi trẻ từng nở rộ trong từng câu chữ lại sống dậy, kết nối các thế hệ yêu thơ, để mỗi nhịp thơ không chỉ là hồi tưởng mà còn là nguồn cảm hứng bất tận cho hôm nay và mai sau.
Tại tọa đàm "Thơ Nguyễn Tiến Thanh trong sự vận động của thơ Việt Nam đương đại", do Hội Nhà Văn Việt Nam và Viện...
Bình luận
