Trẻ nói “Mẹ chỉ thương em, chẳng thương con”, cách mẹ trả lời cho thấy gia đình hạnh phúc hay đau khổ

Trong những gia đình có nhiều con, cảm giác bất công thường là vấn đề phổ biến mà trẻ phải đối mặt. Điều này ảnh hưởng đến tâm lý, có thể tác động lâu dài đến mối quan hệ gia đình và sự phát triển của từng đứa trẻ.

Khi có nhiều con, bố mẹ thường phải chia sẻ thời gian và sự chú ý giữa các trẻ. Vì vậy, dẫn đến việc một số trẻ cảm thấy mình không được yêu thương hoặc chú ý như anh chị em. Ví dụ, trẻ cảm thấy rằng bố mẹ dành nhiều thời gian hơn cho anh chị lớn tuổi hơn, hoặc trẻ mới sinh, khiến bản thân cảm thấy bị bỏ rơi.

Ảnh minh họa.

Trong nhiều gia đình, việc so sánh giữa các anh chị em cũng là điều thường thấy. Bố mẹ, người lớn trong nhà vô thức nói về thành tích của anh chị, vì vậy cảm giác không đủ tốt, dẫn đến sự ghen tỵ và bất công.

Cảm giác “mất công bằng” trong gia đình có nhiều con là một vấn đề phức tạp, nhưng có thể được giải quyết thông qua sự giao tiếp, thấu hiểu và sự công bằng trong cách cư xử. Khi bố mẹ chú ý đến cảm xúc của từng trẻ, sẽ giúp con phát triển toàn diện hơn, cũng như củng cố mối quan hệ gia đình, tạo ra một môi trường yêu thương và hỗ trợ cho tất cả các thành viên.

Thực tế, đôi khi bố mẹ bối rối trong việc đối xử công bằng giữa các con, đặc biệt khi mỗi trẻ đều có tính cách, sở thích và nhu cầu khác nhau. Việc cố gắng tạo ra sự công bằng tuyệt đối có thể trở thành một thách thức lớn, khi trẻ cần nhiều sự chú ý hơn do tính cách nhút nhát, trong khi những trẻ khác lại tự tin và tự lập hơn. Chuyên gia tâm lý Nguyễn Ngọc Vui.

Thưa chuyên gia, có phải trẻ nhỏ rất dễ so đo, và cách cư xử thiếu tinh tế của bố mẹ đôi khi khiến con cảm thấy bị bỏ rơi?

Trong trường hợp này, trẻ càng nhỏ thì khả năng quan sát càng mạnh, đặc biệt đối với những trẻ chưa biết viết, chưa nói tốt. Chúng ta có thể hiểu, ngôn ngữ trẻ lĩnh hội ở giai đoạn này thiên về quan sát, sau đó lưu vào não bộ.

Vì vậy, khi bố mẹ cư xử thiếu tinh tế, ví dụ chia miếng bánh cho các con không đều (phần của chị nhiều hơn em), hay ưu tiên mua đồ chơi, quần áo cho anh trai sau đó trẻ sẽ dùng lại những món đồ này từ anh trai. Theo đó, cách hành xử này khiến trẻ cảm thấy bố mẹ không yêu thương minh bằng anh chị em khác.

Nếu trẻ nói “Mẹ chỉ thương em, chẳng thương con” vì cho rằng bố mẹ thiên vị, lúc này mẹ nên trả lời thế nào?

Đầu tiên, bố mẹ đừng vội phủ nhận và trở nên nóng giận "Con nói gì vậy, không có chuyện đó đâu", "Mẹ thấy con rất hư nhé, con nghĩ như vậy là sai đấy"... cách phản ứng nóng vội khiến trẻ không muốn bộc lộ nỗi niềm bên trong. Tuy về sau trẻ không nhắc đến điều này, nhưng trong tâm trí trẻ đã mặc định niềm tin rằng bố mẹ đang thiên vị.

Vì vậy, khi bố mẹ nhận được thắc mắc này, có thể hỏi lại trẻ "Sao con nghĩ rằng mẹ chỉ thương em, không thương con?" Ví dụ trẻ bộc bạch rằng "Hôm qua con muốn mẹ chơi cùng con, nhưng mẹ chỉ chơi với em". 

Lúc này, người mẹ nên có đủ kiên nhẫn để lắng nghe những điều bức bối trong lòng (ngay cả khi điều đó chưa đúng). Vì vậy, hãy để trẻ có thời gian bộc lộ nỗi niềm bên trong, sau đó bố mẹ có thể giải thích để trẻ hiểu rõ tình huống, hoặc thậm chí nói "xin lỗi con".

Ví dụ, "Mẹ xin lỗi con, mẹ đã vô tâm quá" "Mẹ xin lỗi con vì lúc đó không chú ý con đang buồn" "Mẹ xin lỗi, lần tới con nhắc cho mẹ biết nhé!" ... Nhằm giúp lấy lại lòng tin của trẻ và nhận ra rằng mẹ không cố ý, và cảm giác an toàn sẽ được quay trở lại.

EQ của bố mẹ thể hiện rõ nhất qua khả năng công bằng và tinh tế trong từng cử chỉ nhỏ, vậy bố mẹ EQ cao nên làm gì để trẻ cảm nhận tình yêu thương và công bằng trong gia đình?

Đối với bố mẹ EQ cao thường dễ nhận ra cảm xúc của người khác trong quá trình tương tác, cũng như khả năng nâng đỡ cảm xúc của người khác. Vì vậy, bố mẹ EQ cao thường khen ngợi, biết cách đối xử với các con với thái độ công bằng nhất định để trẻ không cảm thấy bất công.

Điều tôi quan tâm hơn là một số trường hợp bố mẹ EQ cao, nhưng vẫn chưa tìm ra cách đối xử công bằng đúng, ví dụ trí thông minh cảm xúc của bố mẹ chỉ tập trung vào một trong các con, hoặc chỉ tập trung cho công việc... vì vậy việc bất công bằng này cũng tạo ra nhiều hệ lụy.

Khi trẻ phát hiện bố mẹ tốt, thân thiện, thanh lịch với tất cả mọi người nhưng trẻ không được đối xử cùng cách, điều này cũng để lại tổn thương trong tâm lý.

Khi con phản chiếu cảm xúc qua câu nói trên (ở câu số 2), đây có phải là cơ hội để bố mẹ nhìn lại mình, học cách bình tĩnh, lắng nghe, và yêu thương theo cách mà con thực sự cần?

Hiện nay, cuộc sống hiện đại quá bận rộn vì vậy nhiều bậc phụ huynh không có đủ kiên nhẫn để lắng nghe con. Hoặc trường hợp bố mẹ giữ chấp niệm với quan điểm "Con còn nhỏ chưa biết gì", vì vậy đôi khi lờ đi nhu cầu của con, đặc biệt khía cạnh được yêu thương. 

Do đó, nếu bố mẹ lắng nghe được nhu cầu, cho trẻ không gian để chia sẻ, bố mẹ sẽ nhận ra rằng trẻ đang cần gì. Ví dụ, mẹ thương con là cùng nhau chơi đùa, đi dạo vào cuối tuần, đọc truyện... Khi bố mẹ thương con theo cách con cần, bố mẹ sẽ nhận lại kết quả ngọt ngào tương xứng.