Trưng bày hơn 100 tác phẩm của huyền thoại Nguyễn Đỗ Cung
Triển lãm “Nguyễn Đỗ Cung – Một huyền thoại” sẽ chính thức khai mạc vào ngày 12/8 tại Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam (42 Yết Kiêu, Hà Nội). Tại đây, hơn 100 tác phẩm quý được nhà sưu tập Lê Quang Tuyến dày công gìn giữ và tuyển chọn sẽ lần lượt hiện diện, phác họa trọn vẹn chân dung nghệ thuật và học thuật của họa sĩ Nguyễn Đỗ Cung – người để lại dấu ấn đặc biệt trong lịch sử mỹ thuật nước nhà.
Triển lãm hướng tới kỷ niệm 100 năm thành lập Trường Mỹ thuật Đông Dương (1925 – 2025) - cái nôi của nhiều thế hệ nghệ sĩ tài hoa, cũng là nơi Nguyễn Đỗ Cung ghi dấu những bước đi quan trọng trong sự nghiệp của mình. Sự kiện không chỉ mang đến cho công chúng cơ hội thưởng lãm những tác phẩm quý hiếm, mà còn mở ra hành trình khám phá một di sản nghệ thuật giá trị, góp phần định hình diện mạo mỹ thuật hiện đại Việt Nam.
Triển lãm diễn ra từ ngày 13/8 – 20/8/2025 tại Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam (42 Yết Kiêu, Hà Nội).
Bộ sưu tập mà nhà sưu tập Lê Quang Tuyến giới thiệu tại triển lãm lần này đã tái hiện một phần quan trọng trong hành trình sáng tác của Nguyễn Đỗ Cung, đồng thời, mở ra bức tranh toàn cảnh về những biến chuyển của đất nước qua từng thời kỳ. Bên cạnh các tác phẩm thuộc giai đoạn Nam tiến – dấu mốc đặc biệt trong sự nghiệp của họa sĩ, triển lãm còn giới thiệu loạt sáng tác tiêu biểu ở thời kỳ đất nước bước vào giai đoạn phát triển kinh tế – xã hội.
Từ Đất nước đổi mới và Xưởng cơ khí giàu nhịp sống công nghiệp đến những tác phẩm Tổ tự vệ nhà máy, Xưởng họa, Xưởng dệt, quay sợi, Binh đoàn tăng thiết giáp… đều toát lên tinh thần lao động hăng say, ý chí kiên cường và khát vọng xây dựng đất nước.
Bên cạnh đó, tranh phong cảnh và chân dung của Nguyễn Đỗ Cung cũng được trưng bày tại triển lãm với Phong cảnh chùa Hương, Cô thợ dệt, Làng ven sông, Cửa hàng chữa xe đạp, Chân dung cô Kết Hà Giang, Cô gái Nhật… cùng loạt tranh Trừu tượng 1, Trừu tượng 2… người xem có thể nhận ra sự uyển chuyển trong bút pháp và khả năng dung hòa giữa hiện thực và thể nghiệm của ông.
Đặc biệt, các ký họa nhân vật trong quá trình lao động, chiến đấu, sản xuất chiếm phần lớn số lượng tác phẩm được trưng bày đã góp phần khắc họa sinh động một giai đoạn lịch sử sôi động, phản ánh hơi thở thời cuộc và góc nhìn nhân văn của họa sĩ Nguyễn Đỗ Cung.
Điểm nhấn đáng chú ý tại triển lãm là sự ra mắt của ấn phẩm Họa sĩ Nguyễn Đỗ Cung, Nhà xuất bản Mỹ thuật ấn hành, dày 140 trang, do nhà nghiên cứu mỹ thuật Nguyễn Hải Yến (chủ biên), nhà báo Đào Mai Trang, nhà sưu tập Lê Quang Tuyến cùng nhóm tác giả biên soạn, sưu tầm và tuyển chọn tư liệu. Cuốn sách không chỉ khắc họa trọn vẹn chân dung một bậc danh họa qua hành trình sáng tác và nghiên cứu, mà còn tái hiện hình ảnh Nguyễn Đỗ Cung trong ký ức các thế hệ học trò và giới thiệu bộ sưu tập ký họa của ông.
Sự xuất hiện của ấn phẩm tại không gian trưng bày hứa hẹn sẽ mang đến cho người yêu hội họa cơ hội song hành giữa thưởng lãm trực tiếp tác phẩm và chiêm nghiệm di sản nghệ thuật qua những trang sách thấm đẫm giá trị lịch sử, học thuật và cảm xúc.
Bìa cuốn sách “Họa sĩ Nguyễn Đỗ Cung”.
Họa sĩ – Nhà nghiên cứu Nguyễn Đỗ Cung (1912 – 1977) là một trong những gương mặt tiêu biểu của nền mỹ thuật hiện đại Việt Nam, đồng thời là người đặt nền móng cho công tác nghiên cứu, sưu tầm và bảo tồn di sản mỹ thuật dân tộc. Sau 5 năm học tại trường Mỹ thuật Đông Dương (1929-1934), Nguyễn Đỗ Cung dạy hình họa ở nhiều trường tư thục tại Hà Nội. Năm 1941, ông vào Huế tiếp tục viết báo, dạy học. Sau khi Cách mạng tháng Tám thành công, năm 1946, Nguyễn Đỗ Cung cùng họa sĩ Tô Ngọc Vân và nhà điêu khắc Nguyễn Thị Kim được vào Phủ Chủ tịch vẽ chân dung Bác Hồ. Cũng từ năm đó, ông có mặt trong hàng quân Nam tiến và sáng tác nhiều tác phẩm ca ngợi tinh thần anh dũng của quân, dân miền Trung trong những ngày đầu kháng chiến chống thực dân Pháp. Năm 1954, hòa bình lập lại, Nguyễn Đỗ Cung cùng đoàn quân chiến thắng từ Việt Bắc về tiếp quản Thủ đô. Ông là Viện trưởng đầu tiên của Viện Nghiên cứu Mỹ thuật và cũng là Giám đốc đầu tiên của Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam. Với những cống hiến xuất sắc, Nguyễn Đỗ Cung được trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học – nghệ thuật (đợt I, 1996).
Sơ thảo chân dung Hồ Chủ Tịch của họa sĩ Nguyễn Đỗ Cung.
Nguyễn Đỗ Cung ghi dấu ấn sâu đậm trên bản đồ mỹ thuật Việt Nam không chỉ ở vai trò họa sĩ sáng tạo mà còn là một nhà nghiên cứu uyên thâm. Phong cách hội họa của ông mang đậm tinh thần hiện thực và bản sắc dân tộc, với điểm nhấn là những đề tài gắn liền với đời sống lao động, sản xuất và chiến đấu của nhân dân Việt Nam. Trong sáng tác, ông thường lấy hình tượng người công nhân và dân quân làm trung tâm, khắc họa phẩm chất kiên cường, sức mạnh và ý chí đấu tranh của họ.
Là một trong những nghệ sĩ tiên phong ứng dụng chất liệu sơn mài và bột màu, Nguyễn Đỗ Cung khéo léo hòa quyện kỹ thuật hội họa phương Tây với tinh hoa mỹ thuật truyền thống. Bút pháp của ông vừa mạnh mẽ, sắc nét, vừa tạo nên bố cục mạch lạc, chặt chẽ. Màu sắc trong tranh của ông tươi sáng, trong trẻo, kết hợp với khả năng xử lý tinh tế về ánh sáng và không gian, đem đến chiều sâu và sức sống sinh động cho từng nhân vật. Nhiều tác phẩm của ông như: Chân dung Bác Hồ (Sơn dầu, 1946), Du kích La Hai (Bột màu, 1947), Học hỏi lẫn nhau (Sơn dầu, 1960), Công nhân cơ khí (Sơn dầu, 1962), Tan ca, mời chị em đi họp để thi thợ giỏi (Sơn dầu, 1976) (thuộc sưu tập của Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam)… đã khắc sâu trong ký ức người yêu mỹ thuật.
Song song với sáng tác, Nguyễn Đỗ Cung còn khẳng định vị thế ở lĩnh vực nghiên cứu và bảo tồn mỹ thuật. Ông là người khởi xướng và trực tiếp tham gia xây dựng Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, dành nhiều năm sưu tầm, hệ thống và gìn giữ các tác phẩm tiêu biểu của mỹ thuật dân tộc. Với tầm nhìn chiến lược và kiến thức uyên thâm, ông đã góp phần định hình nền tảng học thuật cho ngành mỹ thuật Việt Nam, mở đường cho các thế hệ sau tiếp cận di sản bằng góc nhìn khoa học và sáng tạo.
Là người may mắn đang sở hữu hơn 100 bức tranh và ký họa của họa sĩ – nhà nghiên cứu Nguyễn Đỗ Cung, nhà sưu tập Lê Quang Tuyến chia sẻ: “Với tôi, bộ sưu tập này mang một ý nghĩa vô cùng đặc biệt. Tranh của cụ Cung vốn đã hiếm, ký họa của cụ lại càng ít người có dịp được thấy, nên mỗi tác phẩm đều quý giá như một báu vật. Tôi luôn dành cho cụ sự kính trọng sâu sắc, không chỉ bởi tài năng mà còn bởi tâm huyết và nhân cách lớn của một người nghệ sĩ. Sau nhiều năm dày công sưu tầm và gìn giữ, được sự đồng thuận của gia đình cụ và các đơn vị quản lý, tôi quyết định tổ chức triển lãm này. Mong rằng công chúng yêu hội họa sẽ có cơ hội hiểu hơn về tác phẩm, về con người và về những giá trị nghệ thuật mà họa sĩ Nguyễn Đỗ Cung để lại cho nền mỹ thuật Việt Nam”.
Nhà sưu tập Lê Quang Tuyến.
Triển lãm Nguyễn Đỗ Cung – Một huyền thoại mở cửa cho công chúng tham quan từ ngày 13/8 – 20/8/2025 tại Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam (42 Yết Kiêu, Hà Nội).
Một số tác phẩm được trưng bày tại triển lãm:
“Nhà bia đền Cổ Loa”.
“Đất nước đổi mới”, sơn dầu.
“Tự vệ nhà máy”, bột màu.
“Xưởng cơ khí”, lụa.
“Phong cảnh chùa Hương”, màu nước.
Chân dung, bột màu.
“Bãi tập tổng sĩ quan tăng thiết giáp”, bột màu.
Chân dung.
“Chân dung cô gái Nhật”, màu nước.
Hội thảo khoa học "Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam - 100 năm kiến tạo mỹ thuật hiện đại và phụng sự đất nước"...
Bình luận
