Văn học mạng muốn “nói to” về sự tồn tại của mình

Nhằm mang lại những góc nhìn đa chiều và mới mẻ về Văn học mạng Việt Nam, Khoa Văn học, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội đã tổ chức tọa đàm với chủ đề "Văn học mạng Việt Nam: Xu hướng sáng tạo và tiếp nhận". Tọa đàm có sự tham gia của các diễn giả: PGS.TS Trần Khánh Thành; Nhà văn Trang Hạ; TS. Trần Ngọc Hiếu.

Buổi tọa đàm có sự tham gia của đông đảo sinh viên quan tâm đến chủ đề văn học mạng. Ảnh: Huyền Thương

Thứ văn học muốn “nói to” về sự tồn tại của mình

PGS.TS Trần Khánh Thành cho biết, văn học mạng tồn tại trên không gian mạng, một không gian ảo mà thực, rút ngắn được khoảng cách địa lý, ngôn ngữ văn hóa. Mạng về bản chất là không gian mở, tự do, nơi mọi thứ đều ở trạng thái chuyển động, và đặc biệt chuyển động với tốc độ rất nhanh. Vì thế, theo ông, văn học mạng có thể nói là thứ văn học muốn “nói to” về sự tồn tại của mình.

Theo những nghiên cứu của PGS.TS Trần Khánh Thành, văn học mạng như một hiện tượng giao tiếp đặc biệt, nơi người viết chủ động tìm cách công bố tác phẩm của mình, tự tạo ra môi trường giao lưu cho tác phẩm của mình, vượt qua những áp lực của kiểm duyệt. Có thể đem đến cho người viết cảm giác về một không gian tự do nhất cho hành vi sáng tạo và truyền bá sáng tác của mình.

Các diễn giả trao đổi về đặc điểm của văn học mạng.

Bên cạnh đó, văn học mạng như một loại hình văn chương của công nghệ, nhờ khả năng tương tác, những phản hồi, bình luận của độc giả đối với tác phẩm đăng tải trên mạng có thể xuất hiện tức thì, chóng vánh ngay sau khi tác giả post bài lên mạng. Những phản hồi, dư luận từ phía công chúng này có thể khiến tác giả thay đổi ý tưởng, sửa lại tác phẩm, cho thấy tính chất đồng sáng tạo.

Tác phẩm được cho là khai sinh ra văn học mạng mang tên “Lần đầu tiên thân mật”, được viết bởi tác giả Thái Trí Hằng (Đài Loan) ngày 15/3/1998 – 25/9/1998, viết bằng máy 486. Tác phẩm này có đặc điểm là được sáng tác từng chương trên mạng, được xuất bản hàng ngày và được lan truyền siêu tốc, bùng nổ chục triệu độc giả sau vài ngày với sự hư cấu, thay đổi tình tiết, bổ sung chương truyện từng ngày theo tương tác cảu độc giả.

Tác phẩm khai sinh ra văn học mạng - “Lần đầu tiên thân mật”.

Văn học mạng có đời sống sáng tạo độc lập

Là người sáng lập website Vanhocmang.net (2008-2012) quy tụ 26 cây bút văn học mạng của Việt Nam, diễn đàn sáng tác và công bố văn học mạng thời kỳ đầu, nhà văn Trang Hạ cho biết, mục tiêu của cô là tạo nên một chất liệu để những người viết và những người nghiên cứu văn học có thêm một dữ liệu để quan sát cách hình thành văn học mạng.

“Tôi sẵn sàng dành cho một tác phẩm mà bản thân mình coi nó cũng chỉ là một thứ tầm phào bởi tôi nghĩ rằng đây là một chất liệu quan trọng cho những người làm sáng tạo, những người nghiên cứu về văn học mạng, cũng như là một cách nỗ lực để những người viết nghiệp dư họ tự tin hơn, thậm chí là thỏa mãn được niềm vui của công chúng” - Nhà văn chia sẻ.

Nhà văn Trang Hạ chia sẻ tại tọa đàm.

Theo nhà văn Trang Hạ, điểm khác biệt giữa sáng tác văn học mạng với sáng tác văn học truyền thống ở chỗ, độc giả là những người đóng vai trò vô cùng quan trọng, độc giả sẽ tương tác, tạo nên các tác phẩm chứ nhà văn không phải người duy nhất quyết định. Trong quá trình viết, nhà văn chưa trở thành nhà văn thì tác phẩm đã trở thành một thực thể được công chúng đón nhận. Do đó, công chúng chính là động lực sáng tạo và việc đó không bao giờ có trong các tác phẩm truyền thống.

Nhà văn Trang Hạ nhấn mạnh: “Ưu thế lớn nhất đến từ chính cái ưu thế tương tác của nó với độc giả, có đời sống sáng tạo độc lập, nó đạt siêu thành tích trong xuất bản và nó không phụ thuộc vào bất kỳ một yếu tố nào của xuất bản truyền thống”.

Như tác phẩm “Lỡ tay chạm ngực con gái” của tác giả Oni (Đài Loan) là tác phẩm được sáng tác từng ngày trên mạng nội bộ trường đại học BBS. Ban đầu chỉ là một tâm sự dưới sự hối thúc của độc giả, về sau biến thành truyện dài hơn 30 chương.

Như vậy, quá trình hình thành tác phẩm do nhu cầu độc giả, sự can thiệp, chỉnh sửa, bổ sung, hiệu đính của độc giả. Độc giả tham gia hoàn toàn vào quá trình sáng tác, biên tập, hiệu đính, các nội dung phát sinh và sức lan tỏa của tác phẩm.

Nhà văn Trang Hạ cho biết, sau khi văn học mạng ra đời, sự sáng tác được xác lập, sự sáng tạo được công nhận trên mạng Internet, với một góc nhìn cũ kỹ người ta đã cho rằng phải ra sách mới là tác phẩm thì cái điều đó nó “dìm hàng” giá trị văn học mạng. Tuy nhiên, với một góc nhìn khác chị khẳng định: “văn học mạng là một thị trường nội dung, nó cung cấp những văn bản, những tình tiết, chất liệu, nó không phải hoàn toàn đến từ mạng Internet mà còn đến từ nhiều lĩnh vực khác trong đời sống”.

Nhà văn Trang Hạ nhấn mạnh: “Tôi có hành trình 7 năm để thuyết phục mọi người rằng văn học mạng là một thực thể có thật và có giá trị độc lập”.

Huyền Thương

Văn học nuôi dưỡng tâm hồn đẹp và trí tưởng tượng phong phú

Xã hội hiện đại đòi hỏi con người ta phải có kỹ năng, phải nhanh nhạy, phải thực tế hơn thì những tác phẩm văn chương...