Bố mẹ cãi nhau con sẽ thiệt thòi, chuyên gia tâm lý gợi ý cách ứng xử vẹn toàn

Ngay cả trong cuộc sống gia đình, là bố mẹ không thể tránh khỏi những mâu thuẫn, xích mích với nhau, từ những việc nhỏ nhặt.

Tuy nhiên, dù nóng giận đến đâu, bố mẹ cũng đừng quên rằng trong gia đình luôn có một hoặc vài thành viên nhỏ, những cuộc cãi vã của bố mẹ đang dần ảnh hưởng đến tâm lý của trẻ, phủ bóng đen lên tâm lý trẻ thơ của trẻ.

Vậy những cuộc cãi vã là giữa người lớn sẽ ảnh hưởng đến con cái như thế nào? Như mọi người đều biết, về mặt tinh thần, trẻ em thực sự là người bị tổn thương nhiều nhất. 

Không biết cách giao tiếp với các mối quan hệ giữa các cá nhân

Nếu bố mẹ luôn cáu kỉnh và cãi vã vì những điều nhỏ nhặt, lâu ngày trẻ sẽ xem điều này là một trạng thái bình thường giữa mọi người.

Theo quan điểm của trẻ, cãi vã là một cách giải quyết vấn đề hiệu quả, trong quá trình hòa hợp với các bạn trong lớp, trẻ cũng sẽ vô thức hoặc có ý thức lựa chọn dùng cãi vã để giải quyết mâu thuẫn, do đó ảnh hưởng đến giao tiếp bình thường với người khác.

Ngoài ra, trẻ cảm thấy cô độc trong chính gia đình mình nếu bố mẹ cứ tiếp diễn cãi vã như vậy. Tồi tệ hơn trẻ có thể mất niềm tin vào cuộc sống và gặp nhiều khó khăn khi trưởng thành sau này.

Những cuộc cãi vã là giữa người lớn sẽ ảnh hưởng đến tâm lý của trẻ.

Cảm giác an toàn ngày càng thấp

Rõ ràng, cãi vã là một trạng thái không tốt, có thể làm cho cảm xúc của chúng ta ngày càng bùng nổ, và nó cũng sẽ khiến mâu thuẫn giữa chúng ta căng thẳng.

Những đứa trẻ lớn lên trong không khí cãi vã của bố mẹ lâu ngày sẽ nảy sinh những mầm mống như vậy trong tâm hồn.

Dù bố mẹ không nhìn thấy được những thay đổi tâm lý của con cái nhưng thực tế, vì bố mẹ hay cãi nhau nên trong lòng con cái sẽ luôn có tâm lý lo lắng, sợ hãi.

Đồng thời, tinh thần trẻ không ổn định, dễ bị tác động là hệ quả cực kỳ nghiêm trọng từ việc bố mẹ không hòa thuận, hạnh phúc. Vô tình trẻ mất đi tuổi thơ êm ấm, ngọt ngào.

Không có lợi cho việc tu dưỡng tính cách

Trong một gia đình hạnh phúc, con cái được bao bọc bởi tình yêu thương sâu sắc của bố mẹ, trẻ sẽ lớn lên rạng rỡ, hạnh phúc và ngày càng tự tin hơn.

Tuy nhiên, trong một gia đình không may sẽ xảy ra tranh cãi giữa bố mẹ, thậm chí con cái còn chưa chuẩn bị được tinh thần, trong trường hợp này, trẻ sẽ có tâm lý nhạy cảm, dễ cáu gắt, thiếu thốn sự chăm sóc của bố mẹ do đó trở nên thiếu tự tin.

Khi nhiều áp lực tâm lý vượt quá khả năng chịu đựng của bản thân, trẻ cũng sẽ trút bỏ những tình huống tiêu cực, từ đó hình thành tính cách cáu kỉnh hoặc tính cách nhát gan.

Thêm vào đó, nếu bố mẹ giải quyết vấn đề bằng bạo lực thì trẻ cũng sẽ học theo cách đấy. Tính cách trẻ cũng hung bạo, dễ kích động hơn những trẻ bình thường khác.

Bố mẹ hay cãi nhau nên trong lòng con cái sẽ luôn có tâm lý lo lắng, sợ hãi.

Ảnh hưởng đến cuộc sống vợ chồng sau này

Cuộc hôn nhân của nhiều bậc bố mẹ vô hình trung ảnh hưởng đến việc lựa chọn bạn đời của con cái trong tương lai,  nếu bố mẹ có một cuộc hôn nhân ngọt ngào sẽ khiến con cái có kỳ vọng về hôn nhân. 

Ngược lại, những đứa trẻ lớn lên trong những cuộc cãi vã của cha mẹ sẽ trở nên thờ ơ với gia đình vì ảnh hưởng của bố mẹ, và trẻ thậm chí có thể sợ hãi khi đối mặt với cuộc hôn nhân của chính mình. 

Bởi theo quan điểm của những đứa trẻ này, chuyện nam nữ hòa hợp là điều đáng sợ, nên trẻ càng không tin vào tình yêu, lại càng sợ hãi khi đối mặt với nửa kia của cuộc đời.

Để giúp bố mẹ có thể giải quyết xung đột tốt đẹp nhưng vẫn hạn chế sự ảnh hưởng đến con cái, Tiến sĩ tâm lý Kiều Thị Thanh Trà, đã có những chia sẻ hữu ích về vấn đề này. 

TS Kiều Thị Thanh Trà.

Trẻ con nghĩ gì khi phải chứng kiến bố mẹ cãi nhau?

Khi chứng kiến bố mẹ cãi nhau, trẻ sẽ có suy nghĩ khác nhau tuỳ vào độ tuổi. Tuy nhiên, nhìn chung, đa số trẻ đều cảm thấy bất an, lo lắng và sợ hãi, thậm chí, một số trẻ sẽ cho rằng mình là nguyên nhân làm cho bố mẹ cãi nhau hoặc bố mẹ sẽ không yêu thương mình nữa.

Những suy nghĩ, cảm xúc này có thể là nhất thời nhưng cũng có thể ám ảnh trẻ trong một thời gian dài.

Có nhận định cho rằng những đứa trẻ thường xuyên chứng kiến bố mẹ cãi nhau thường khó có cuộc sống hạnh phúc khi trưởng thành, theo chuyên gia điều này có đúng không? Vậy bố mẹ thường xuyên cãi nhau, ảnh hưởng thế nào đến tâm lý trẻ?

Bố mẹ không hoà thuận, thường xuyên cãi vã gây ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển của con cái, bao gồm cả về thể chất, đời sống tâm lý và xã hội. Điều này đã được chứng minh bởi rất nhiều những công trình nghiên cứu trên thế giới.

Một nghiên cứu của E.M. Cummings và cộng sự (2012) đã chỉ ra rằng, việc bố mẹ thường xuyên bất đồng, cãi vã làm gia tăng nguy cơ xuất hiện các vấn đề sau ở trẻ:

Hành vi hung hăng, gây hấn (ném, đập phá đồ đặc, cãi vã, đánh nhau với bạn,…).

Thu mình, e dè, thận trọng quá mức hoặc không tin tưởng vào người khác.

Hành vi tự gây tổn thương (tự cào cấu, làm đau bản thân, …)

Các biểu hiện trầm cảm.

Lo âu thái quá.

Giảm sút khả năng tập trung chú ý.

Khó tuân thủ, hay phá vỡ các nguyên tắc.

Suy giảm thành tích ở trường học, không muốn học hoặc sợ học.

Có suy nghĩ tiêu cực về cuộc sống và các mối quan hệ (đặc biệt là ở tuổi trưởng thành).

Dấu hiệu cho biết trẻ đã bị ảnh hưởng khi chứng kiến bố mẹ cãi nhau?

Chứng kiến bố mẹ cãi nhau có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống tâm lý của trẻ. Dưới đây là một số dấu hiệu cho thấy trẻ đã bị ảnh hưởng bởi cuộc cãi vã của bố mẹ:

Trẻ bắt đầu khóc hoặc thực hiện một hành vi nào đó (chẳng hạn như hét lên, đập bàn ghế,…) nhằm tìm kiếm sự chú ý của bố mẹ khi bố mẹ cãi nhau.

Trẻ hoàn toàn im lặng, thu mình.

Trẻ tỏ ra sợ hãi.

Trẻ có xu hướng tự trách và tự trừng phạt mình khi bố mẹ cãi nhau.

Trẻ tìm cách tránh né hoặc gây hấn với bố, mẹ.

Trẻ có biểu hiện bất thường (chẳng hạn như trẻ bỏ ăn hoặc ăn quá nhiều, thay đổi nhịp thức – ngủ, trẻ thường xuyên cho rằng mình có vấn đề về sức khoẻ mà không rõ nguyên nhân, tự cô lập, kém tập trung, hay lơ đễnh,…)

Chuyên gia có lời khuyên gì, giúp bố mẹ có thể giải quyết xung đột tốt đẹp nhưng vẫn hạn chế sự ảnh hưởng đến con cái?

Trong đời sống hôn nhân, mâu thuẫn giữa vợ, chồng là điều khó tránh khỏi. Để hạn chế sự ảnh hưởng từ những mâu thuẫn, xung đột này đến con cái, bố mẹ cần lưu ý:

Tôn trọng, lắng nghe và trao đổi cùng nhau để giải quyết mâu thuẫn.

Lên kế hoạch giải quyết mâu thuẫn vào thời gian và địa điểm phù hợp, tránh xung đột gay gắt hoặc cãi vã khi có sự hiện diện của trẻ, đồng thời, có thể tìm kiếm sự hỗ trợ từ các nguồn lực khác nếu cần thiết.

Cần đảm bảo rằng trong mọi cuộc xung đột, bố mẹ không “lôi kéo” trẻ vào “cuộc chiến” của mình (không trút giận vào trẻ, không nói xấu đối phương trước mặt trẻ, không ép buộc trẻ phải đứng về phía mình,…)

Trẻ có thể vô tình chứng kiến hoặc nhận ra bố mẹ đang có xung đột. Vì vậy, đừng lãng tránh mà hãy trò chuyện với trẻ (tuỳ theo độ tuổi) về những gì trẻ đã chứng kiến hoặc cảm nhận, đồng thời, cố gắng trả lời bất kỳ câu hỏi nào của trẻ về những gì đang xảy ra và trấn an trẻ.