Từ khích lệ đến làm gương sáng, có 4 "quy luật vàng" nuôi dạy trẻ hạnh phúc và tự tin

Trên hành trình nuôi dạy, hầu hết bố mẹ đều mong muốn con trở thành đứa trẻ khỏe mạnh, tự tin và có tương lai suôn sẻ.

Tuy nhiên, trong thực tế, không ít người lại bị cuốn vào những cách dạy con mang tính “siêu hình” như cầu may, ép học, hoặc tin rằng thành công của con đến từ năng khiếu bẩm sinh.

Thật ra, đằng sau những điều tưởng chừng “mơ hồ” lại ẩn chứa những quy luật rất thực tế và có cơ sở khoa học: cách bố mẹ giao tiếp, thái độ khi con mắc lỗi, phản ứng trước cảm xúc của con, hay cách tạo môi trường phát triển phù hợp.

Nếu bố mẹ hiểu và nắm vững 4 phương pháp này, con đường nuôi dạy sẽ trở nên nhẹ nhàng hơn, không còn là cuộc chiến, mà là hành trình đồng hành, cả bố mẹ và con cùng trưởng thành.

Tạo bầu không khí tích cực và kích thích động lực học tập bên trong

Học tập là hành trình khơi dậy niềm hứng thú trong tâm hồn trẻ.

Nếu trong gia đình luôn bao trùm bầu không khí căng thẳng, phàn nàn và áp lực, ngay cả đứa trẻ có năng khiếu nhất cũng khó duy trì niềm say mê học hỏi. Ngược lại, môi trường đầy yêu thương, khích lệ và thấu hiểu sẽ giúp trẻ sẵn sàng mở lòng với tri thức, học bằng sự tò mò và niềm vui thật sự.

Bố mẹ có thể bắt đầu bằng những điều nhỏ: tạo một góc học tập riêng ấm cúng, đặt vài cuốn sách, đồ dùng học tập đầy màu sắc và thú vị, hoặc cùng con lập kế hoạch học tập nhẹ nhàng, có mục tiêu rõ ràng và phần thưởng nhỏ để khích lệ. Khi bố mẹ ghi nhận nỗ lực thay vì chỉ chăm chú vào kết quả, trẻ sẽ cảm thấy được tôn trọng và tự tin hơn với hành trình học của mình.

Bằng cách ấy, việc học dần trở thành niềm vui, không còn là gánh nặng. Và chính trong niềm vui đó, khả năng tự học, sự sáng tạo và lòng tự tin của trẻ được nuôi dưỡng, đây là nền tảng vững chắc cho mọi thành công sau này.

Học tập là hành trình khơi dậy niềm hứng thú trong tâm hồn trẻ.

Khuyến khích trẻ nhiều hơn

Mỗi đứa trẻ đều mang trong mình một hạt mầm riêng – đó là sở thích, niềm say mê và cách thể hiện thế giới nội tâm. Khi con hào hứng chia sẻ điều mình yêu thích, bố mẹ nên trao cho con ánh nhìn khích lệ.

Một cô bé từng vui vẻ khoe với mẹ bức tranh mình vừa vẽ, mong nhận được lời khen. Nhưng người mẹ thản nhiên nói: “Bức tranh này xấu lắm, làm gì ăn được?” Từ hôm đó, cô bé không còn cầm bút vẽ nữa. Tính cách vốn hồn nhiên, hoạt bát của con dần thu mình lại vì một câu nói vô tình dập tắt niềm vui nhỏ bé.

Thực ra, trẻ em giống như những cây non: càng được sưởi ấm dưới ánh mặt trời yêu thương, càng phát triển thẳng và vững, nhưng nếu thường xuyên bị “cắt tỉa” bằng những lời chê trách, dễ cong vẹo, khép kín và đánh mất tự tin.

Nghiên cứu của Đại học Stanford cho thấy: những đứa trẻ được bố mẹ khuyến khích theo đuổi sở thích cá nhân thường có khả năng sáng tạo, chống căng thẳng và sự tự tin xã hội cao hơn khi trưởng thành. Vì vậy, khi con thể hiện niềm yêu thích với hội họa, âm nhạc, thể thao hay bất kỳ điều gì khác, hãy lắng nghe, khẳng định và động viên con.

Một lời khen đúng lúc, ánh mắt công nhận, đôi khi có sức mạnh gieo vào lòng con niềm tin rằng: “Mình có thể.” 

Dẫn dắt bằng tấm gương và trở thành hình mẫu tốt cho trẻ 

Có câu nói, “Giáo dục bằng tấm gương mạnh mẽ hơn ngàn lời dạy.” Trẻ nhỏ quan sát cách bố mẹ sống mỗi ngày. Nếu bố mẹ than phiền con lười đọc sách, nhưng chính mình lại nằm dài trên ghế sofa lướt điện thoại sau bữa tối, vậy con có thể yêu thích việc đọc?

Một người cha từng băn khoăn vì con gái không hứng thú với sách. Sau khi suy ngẫm, anh bắt đầu dành nửa giờ mỗi tối ngồi đọc cùng con. Ban đầu, cô bé chỉ ngồi nghe, dần dần, bé tự mở sách tranh, hào hứng “kể lại câu chuyện” cho bố mẹ nghe. Theo đó, tói quen của trẻ được hình thành qua tấm gương sống mỗi ngày.

Và đôi khi, một hành động nhỏ của bố mẹ có sức giáo dục hơn mười ngàn lời khuyên.

Dẫn dắt bằng tấm gương và trở thành hình mẫu tốt cho trẻ.

Đưa ra những kỳ vọng tích cực và khiến trẻ tự tin

Trong tâm lý học có một hiện tượng nổi tiếng mang tên “Hiệu ứng Rosenthal”. Các nhà nghiên cứu đã chọn ngẫu nhiên 18 học sinh và nói với giáo viên rằng những đứa trẻ này có chỉ số IQ vượt trội. Tám tháng sau, thật bất ngờ, cả 18 em đều nằm trong nhóm học sinh tiến bộ nhất. Điều này cho thấy: khi chúng ta đặt niềm tin và kỳ vọng tích cực vào con, sẽ cảm nhận được điều đó và nỗ lực để trở nên tốt hơn.

Ví dụ, một đứa trẻ từng rụt rè, ngại giơ tay trong lớp, nếu mỗi sáng bố mẹ khẽ nói: “Mẹ tin hôm nay con sẽ dũng cảm thể hiện bản thân.”

Bố mẹ hạn chế trách mắng khi dạy con.

Theo đó, từng chút một, sự tự tin sẽ nảy mầm trong trái tim con. Những lời tin tưởng được lặp lại mỗi ngày, chính là chiếc cánh giúp con bay xa hơn trên hành trình trưởng thành.

Bốn “siêu hình học” trong nuôi dạy con thực ra không hề huyền bí. Việc tạo bầu không khí gia đình tích cực, khích lệ, làm gương, và đặt niềm tin đúng lúc... sẽ thúc đẩy tự tin và hạnh phúc cho cuộc sống của con mỗi ngày. Và khi đó, hành trình nuôi dạy con cũng trở thành hành trình ấm áp.