Hành trình kiếm hàng chục tỷ mỗi năm từ video đồ chơi của một đứa trẻ 5 tuổi

Từ cậu bé tiểu học đến ngôi sao Youtube

Evan Lee bước chân vào “nghề” khi còn học tiểu học, trở thành trụ cột trong mô hình kinh doanh gia đình. Với mái tóc chải gọn gàng và nụ cười lúm đồng tiền, Evan như một “quả bom quyến rũ” trước ống kính, vừa thể hiện sự chân thành của một cậu bé hồn nhiên, vừa toát lên sức hút của một thần đồng. Với 7 triệu người theo dõi trên YouTube, EvanTube trở thành một trong những “kid influencer” tiên phong, nổi tiếng với các video chơi đồ chơi.

Evan Lee khi còn là YouTuber nhí và lúc tốt nghiệp trung học. Ảnh: EvanTube

Mọi chuyện bắt đầu tình cờ vào tháng 10/2011, khi Jared Lee, cha của Evan và là một nhà quay phim tự do, nặn toàn bộ nhân vật trong game Angry Birds bằng đất sét cho cậu con trai 5 tuổi. Thích thú với món đồ chơi thủ công, Evan và cha quyết định quay một video “khoe và kể” tại bàn ăn gia đình. Trong video, Evan ngây ngô giải thích đặc điểm của từng nhân vật. “Chim Vàng bay siêu nhanh,” cậu bé nói, giọng ngập ngừng, thỉnh thoảng liếc nhìn cha. Video này sau đó đạt 11 triệu lượt xem.

Sự nghiệp bùng nổ và tầm ảnh hưởng

Vào dịp Giáng sinh cùng năm, Jared mua một loạt sản phẩm Angry Birds từ Toys “R” Us – từ mô hình hành động, nam châm đến kẹo dẻo, áo hoodie. Evan giới thiệu từng món trước cây Giáng sinh lấp lánh, với phong cách ngày càng trôi chảy. Video này thu hút gần 13 triệu lượt xem. “Cảm ơn các bạn đã xem video. Chúc mừng năm mới. Vui lòng đăng ký,” cậu bé kết thúc, đầy chuyên nghiệp.

Lee lớn lên trong ngập tràn đồ chơi, nhiều món được tặng miễn phí, số khác là do bố mẹ cậu mua.

Theo mẹ Evan, bà Alisa, cậu “bừng sáng” trước ống kính. Đồ chơi bắt đầu ùn ùn được gửi đến nhà: từ Lego, Nerf, đến nhà búp bê Barbie và các sản phẩm “Star Wars”. “Thật điên rồ, như một quả cầu tuyết lăn không ngừng,” Alisa chia sẻ. Jared cũng chi mạnh tay mua thêm đồ chơi, còn Evan thì mở hộp, đánh giá và chơi sau giờ học, trong khi cha ghi hình. Khi đồ chơi nhàm chán hoặc hướng dẫn phức tạp, Jared sẽ “gợi ý” để Evan lặp lại lời thoại.

Đến năm 2014, EvanTube đạt mốc 1 triệu người đăng ký khi Evan mới 9 tuổi. Kênh mang về doanh thu khổng lồ, có tháng lên đến 100.000 USD từ quảng cáo Google, theo Jared. Nhờ đó, gia đình Lee lập quỹ tín thác, tài khoản tiết kiệm, quỹ đại học và tài khoản hưu trí cho cả Evan và em gái Jillian. Họ mua một biệt thự 3 triệu USD với 6 phòng ngủ, 7 phòng tắm, hồ bơi và ba chiếc Tesla. Cơ hội mở ra: từ các chuyến du lịch miễn phí đến Disney, London, Hồng Kông (Trung Quốc), đến việc xuất hiện trên “The Tonight Show”.

Hành trình lớn lên dưới ánh đèn

Jillian, em gái Evan, cũng tham gia kênh từ khi gần 4 tuổi, đóng vai trò bạn diễn và trợ thủ. Hai anh em thực hiện các thử thách hài hước như uống sinh tố pha hành tây, dưa muối hay đổ thức ăn chó lên đầu nhau. Jared thức khuya chỉnh sửa video, thêm hiệu ứng âm thanh, hình ảnh. “Một khi bạn đã ở trên con sóng, bạn phải biết cách cưỡi nó,” Jared nói về việc tận dụng cơ hội kiếm tiền.

Tuy nhiên, ánh hào quang cũng mang đến áp lực. Ở trường trung học cơ sở, Evan bị bạn bè trêu chọc, gọi kênh của cậu là “xấu hổ” và cho rằng cậu đã quá lớn để chơi đồ chơi. Những bình luận tiêu cực trên mạng gọi cậu là “hư hỏng” hay nói cha mẹ cậu “lợi dụng” để kiếm tiền. “Điều đó khiến tôi buồn và tức giận,” Evan chia sẻ. Cậu bắt đầu từ chối quay video và rút vào phòng riêng.

Giờ đây, ở tuổi 19, là sinh viên năm nhất Đại học Loyola Marymount, Evan nhìn lại: “Bộ não của tôi vẫn đang phát triển khi còn nhỏ, nên tôi không nhớ rõ mọi thứ.” Cậu không biết tại sao mình muốn có kênh YouTube, chỉ nhớ rằng mình và cha đã cùng chọn cái tên “EvanTube”. Dù không còn làm video, Evan hiểu rằng nếu không có sự hỗ trợ của cha mẹ, cậu khó có thể duy trì một kênh thành công ở tuổi lên 8, lên 10.

Tranh cãi về quyền trẻ em

Câu chuyện của Evan đặt ra câu hỏi lớn về việc trẻ em tham gia vào nền kinh tế người ảnh hưởng, được định giá hơn 21 tỷ USD toàn cầu, theo McKinsey. Một ví dụ nổi bật là Ryan Kaji, 13 tuổi, với thương hiệu Ryan’s World kiếm ước tính 25 triệu USD mỗi năm. Tuy nhiên, nhiều ý kiến trên Reddit cho rằng Ryan đang bị cha mẹ khai thác.

Các phim tài liệu gần đây phơi bày những lạm dụng kinh hoàng: cha mẹ bỏ đói, trói con, ép con hôn trên màn hình, hay thậm chí bán hình ảnh nhạy cảm của con. Một liên minh gồm các giáo sư luật, tổng chưởng lý và sinh viên đang soạn thảo luật tại các bang như Illinois, California để bảo vệ tài chính của trẻ em influencer. Nhóm vận động Quit Clicking Kids nhấn mạnh rằng việc kiếm tiền từ hình ảnh trẻ em trên mạng xã hội là không đạo đức, vi phạm quyền riêng tư và cản trở sự phát triển tâm lý của trẻ.

Devorah Heitner, tác giả Growing Up in Public, cho rằng khi trẻ em là người kiếm tiền chính, “khó có thể nói về sự đồng ý”. Cha mẹ có thể viện dẫn lý do gia đình cần tiền, nhưng điều này đặt trẻ vào vị trí khó khăn.

Nhìn lại từ góc độ gia đình

Jared và Alisa nhấn mạnh rằng họ không bao giờ ép con làm điều chúng không muốn. “Chúng tôi không muốn chạy theo lượt xem bằng cách làm con xấu hổ,” Jared nói. họ cẩn thận không quay những khoảnh khắc nhạy cảm như con ợ hơi, đi vệ sinh hay mặc đồ lót. Mục tiêu là giữ hình ảnh gần gũi, lành mạnh.

Jillian Lee, 16 tuổi, em gái của Evan, là bạn đồng hành của anh, xuất hiện trong các video của EvanTube và là người dẫn chương trình cho kênh riêng của cô, JillianTube. Họ đã xuất hiện cùng nhau trong "The Tonight Show".

Tuy nhiên, Evan từng đối mặt với những bình luận tiêu cực và sự quấy rầy. Ở trường mới, cậu bị sốc khi mọi người biết hết về mình, từ cha mẹ, chú chó, đến đồ nội thất trong nhà. “Mọi người hét lên ‘EvanTube! YouTuber!’ khi tôi chỉ đang đứng ở khu vui chơi,” cậu kể. Những lần quay video nơi công cộng khiến cậu xấu hổ và Evan thường yêu cầu cha mẹ tắt máy quay để được chơi với bạn bè.

Jillian cũng gặp những bình luận kỳ lạ trên TikTok, thậm chí phải cẩn thận không để lộ chân trần vì lo ngại về những sở thích không lành mạnh. Khi tôi đề cập đến vấn đề này, Jared tỏ ra bất ngờ và cho rằng việc giấu chân là không cần thiết. Nhưng Evan ủng hộ em gái: “Có những người kỳ lạ ngoài kia,” cậu nói, nhấn mạnh sự khác biệt thế hệ trong cách nhìn nhận mạng xã hội.

Tương lai của Evan

Dù không còn làm video, Evan không cảm thấy bị khai thác. “Nếu không làm YouTube, có lẽ chúng tôi không đủ khả năng chi trả cho đại học tư,” cậu nói. Hiện tại, Jared và Alisa đang dạy cậu sống có trách nhiệm với ngân sách. Trong khi đó, Jillian tiếp tục tham gia sân khấu nhạc kịch cùng cha mẹ, đồng thời quản lý kênh riêng JillianTube.

Câu chuyện của Evan Lee là minh chứng cho tiềm năng và thách thức của việc trẻ em trở thành người ảnh hưởng. Khi ánh hào quang mang lại cơ hội tài chính, nó cũng đặt ra câu hỏi về quyền riêng tư, sự đồng ý và tác động lâu dài đến tâm lý trẻ. Với Evan, hành trình từ một cậu bé chơi đồ chơi trước máy quay đến một sinh viên đại học đang tìm kiếm sự riêng tư là một câu chuyện đáng suy ngẫm về thời đại số.