Hát Đúm - Loại hình nghệ thuật truyền thống của người dân Thủy Nguyên cần được bảo tồn

Đã từ lâu, cứ vào những ngày đầu của tháng giêng âm lịch hàng năm, Tổng Phục xưa nay chủ yếu là ba xã Lập Lễ, Phục Lễ, Phả Lễ, lại mở Hội làng. Hội làng đầu xuân có rất nhiều cuộc thi trong đó có thi hát Đúm.

Đây là hội thi hát có truyền thống từ xa xưa và được duy trì đến tận hôm nay trong niềm đam mê không chỉ của các nghệ nhân có tuổi, mà cả ở tầng lớp thanh, thiếu niên. 

Năm 2018, hát Đúm được nhà nước công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Năm nay lễ hội được tổ chức trong 02 ngày, từ ngày 04 đến ngày 05 tháng giêng năm Quý Mão (2023) tại trung tâm xã Lập Lễ.

Hát Đúm - Loại hình nghệ thuật truyền thống của người dân Thủy Nguyên cần được bảo tồn - 1

Hát Đúm Thủy Nguyên

Hát Đúm ở Thủy Nguyên có nhiều điểm riêng biệt hơn cả, được thể hiện trong lối trang phục, âm ngữ và cách hát. Hát Đúm chủ yếu có 3 cao độ Rê, Son, La, không phức tạp về giai điệu mà phát triển về lời ca. Trải qua hàng nghìn năm, những người hát sáng tác vô vàn lời ca phản ánh đời sống của người dân vùng ven biển.

Người con gái ở tổng phục xưa thường có thói quen chít khăn mỏ quạ che mặt để giữ gìn nhan sắc, chiếc khăn chỉ được cởi bỏ một phần duy nhất trong năm đó là dịp hội làng đầu xuân và cũng là hội hát Đúm, nếu chàng trai chiếm được tình cảm của cô gái sau những bài hát, cô gái sẽ mở khăn che mặt thể hiện sự tâm đầu ý hợp. Vì vậy, hội hát Đúm ngày xuân cũng còn là ngày hội mở mặt.

Hát Đúm cũng có thể diễn ra ở trên đường đi, ngoài cánh đồng khi các tốp trai thanh, gái lịch trong những bộ quần áo truyền thống ngày hội gặp nhau. Họ nắm tay nhau say sưa hát đối những làn điệu giao duyên thể hiện khát vọng về tình yêu đôi lứa thông qua nhiều câu hát ví von mang đậm chất dân gian của vùng quê.

Bài bản của hát đúm rất phong phú. Đầu tiên, khi mới gặp nhau là những câu hát chào, những câu hát mừng. Tiếp sau đó có thể là hát hỏi, hát đố, hát họa, hát huê tình, hát cưới... và cuối cùng là hát ra về.

Trong ngày hội “Hát đúm”, có thể có nhiều bàn hát đúm mọc lên, mỗi bàn kê hai bộ tràng kỷ đối diện nhau. Giữa bàn để nhiều hộp trầu và khăn tay thêu cành hồng (tặng phẩm). Một bên trai, một bên gái ngồi hai bên dãy tràng kỷ. Mặt nhìn mặt, tay cầm tay. Thường thì cả hai bên trai gái vào hát đều di động để nếu nhỡ một anh hát bí hay bị hỏi, đố, lúng túng không trả lời được thì ra hiệu cho anh kia hát đỡ, gỡ bí cho. Khi hát có nhạc bát âm, hai bên trai gái đối đáp nhau. Bên nào không đối đáp được là thua. Đây là một hình thức thử tài văn chương, kiến thức của nhau, ướm lời yêu đương "tìm hiểu" bằng nghệ thuật, phải thuộc làu tục ngữ, truyện tích.

Hát đúm vui nhất là hôm hát giã đám. Lúc này họ trao giữ kỷ vật cho nhau, nấn ná thậm chí đến tận khuya, mà đưa ra toàn những bài hát hay, mới nhất từ nỗi lòng sâu kín của họ. Hôm đó hai bên ít hát đối đáp mà toàn những bài trữ tình, bâng khuâng, lưu luyến… Những yêu đương, thương nhớ, những xa cách, chia ly, những hứa hẹn, đợi chờ và hy vọng… Họ mong đợi mùa hội sau, để lại được say đắm trong tiếng hát của nhau.

Vào những ngày xuân, hát Đúm như trỗi dậy một sức sống mới vốn tiềm ẩn từ lâu trong tâm trí và tấm lòng của những người con quê hương hát đúm. Các chàng trai, cô gái vẫn duyên dáng, say sưa trong những làn điệu hát Đúm ngày xuân. Hát Đúm cũng như một số hình thái sinh hoạt văn hóa dân gian khác đã phải trải qua những bước thăng trầm. Vậy mà, sức sống lâu bền, mãnh liệt của nó vẫn còn đến ngày hôm nay.

Minh Giáp

Tin liên quan

Tin mới nhất

Dấu ấn của Viện Phim Việt Nam tại Liên hoan phim châu Á - Đà Nẵng lần thứ ba

Dấu ấn của Viện Phim Việt Nam tại Liên hoan phim châu Á - Đà Nẵng lần thứ ba

Tôi được biết chị Lê Thị Hà - Viện trưởng Viện Phim Việt Nam tại một hội thảo điện ảnh lớn và rất ý nghĩa trong khuôn khổ Liên hoan phim châu Á - Đà Nẵng lần thứ ba (DANAFF III) vừa qua, Hội thảo “Dấu ấn phim chiến tranh của Việt Nam từ sau ngày thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2025)”. Hội thảo được tổ chức với mong muốn nhìn nhận và đánh giá một cách toàn diện những thàn

8 loài hoa này dễ trồng chẳng kém gì hoa giấy, đẹp rực rỡ và nở suốt 300 ngày mỗi năm

8 loài hoa này dễ trồng chẳng kém gì hoa giấy, đẹp rực rỡ và nở suốt 300 ngày mỗi năm

Trong giới trồng hoa lan truyền một câu nói: "Đỉnh cao của việc trồng hoa là hoa giấy", ý nói rằng hoa giấy vừa dễ trồng lại đẹp, nên cuối cùng ai cũng sẽ bị nó “chinh phục”. Tuy nhiên, đỉnh cao của việc trồng hoa không chỉ có hoa giấy. Có rất nhiều loài khác cũng dễ chăm, đẹp, nở bền và nhiều. Dưới đây là 8 loại hoa được mệnh danh là “đỉnh cao” không kém.

Giá bạc chuẩn bị bứt phá hay chỉ là “cú lừa” kỹ thuật?

Giá bạc chuẩn bị bứt phá hay chỉ là “cú lừa” kỹ thuật?

Dù vàng sụt giảm sau báo cáo việc làm mạnh mẽ của Mỹ, giá bạc đang có dấu hiệu tăng tốc và thu hút sự chú ý của giới đầu tư. Với mô hình kỹ thuật “cờ tăng” (Bull Flag) được xác lập, nhiều chuyên gia dự đoán bạc có thể đạt mốc 40 USD/ounce cuối năm nay và có thể chạm 80 USD trong vài năm tới. Tuy nhiên, liệu đây có phải là cơ hội bứt phá thực sự hay chỉ là một “cú lừa” t