Dạy trẻ thông minh, IQ cao không khó nếu bố mẹ nắm vững 4 nguyên tắc

Một chuyên gia tâm lý chia sẻ, trong hơn 20 năm kinh nghiệm tư vấn tâm lý trẻ em, bà thường gặp trường hợp các bậc phụ huynh sắp xếp lịch học dày đặc cho con, từ kỳ thi Toán đến các lớp học piano, lấp đầy những ngày cuối tuần.

Họ hy vọng rằng việc này sẽ giúp trẻ phát triển toàn diện và đạt được thành công trong tương lai. Tuy nhiên, những phụ huynh này lại băn khoăn tự hỏi: "Tại sao trí nhớ của con tôi ngày càng kém, và tại sao con lại khó tập trung đến vậy?"

Điều này chỉ ra một sự hiểu lầm nghiêm trọng trong nền giáo dục hiện đại, chúng ta cố gắng "truyền" kiến thức vào trẻ nhưng lại quên kích hoạt "hệ điều hành" ở cấp độ thấp nhất của não bộ.

Việc nhồi nhét kiến thức mà không quan tâm đến sự phát triển chung sẽ dẫn đến tình trạng quá tải, làm cho trẻ cảm thấy áp lực và thiếu động lực học tập. Thực tế cho thấy, não bộ trẻ cần được kích thích thông qua 4 công cụ sau đây.

Vận động: Cài đặt “siêu máy gia tốc” cho não bộ

Nghiên cứu về khoa học thần kinh đã phát hiện ra rằng não tiết ra BDNF (yếu tố dinh dưỡng thần kinh có nguồn gốc từ não) trong quá trình tập thể dục.

Điều này có thể thúc đẩy sự phát triển của các tế bào thần kinh vùng đồi hải mã, tương đương với việc lắp một bộ tăng áp vào trung tâm trí nhớ. Thí nghiệm về giáo dục thể chất không giờ nghỉ được tiến hành tại một trường trung học cơ sở ở Chicago cho thấy, những học sinh tập thể dục trước khi đến lớp mỗi ngày đã cải thiện khả năng đọc hiểu của mình lên 17%.

Nguồn ảnh: Pinterest.

Xiaoyu, một cậu bé 10 tuổi, được chẩn đoán mắc chứng rối loạn thiếu tập trung. Trong quá trình can thiệp tâm lý, các chuyên gia không vội điều chỉnh nhận thức của cậu bé mà tăng thêm 40 phút luyện tập leo núi mỗi ngày.

Ba tháng sau, cậu bé có thể tập trung hoàn thành chặng leo núi, thành tích học tập cũng tăng từ C lên A. Người mẹ vô cùng ngạc nhiên khi phát hiện ra rằng "Con trai tôi bắt đầu quan sát kết cấu của các tảng đá, tính toán các điểm bằng ngón tay:.

John Reddy, giáo sư tại Trường Y Harvard, đã nhấn rằng "Tập thể dục không phải là điều đối lập với việc học, mà là yếu tố kích hoạt não bộ". Khi trẻ điều chỉnh cơ thể trên thanh xà thăng bằng, vỏ não trước trán sẽ trải qua quá trình rèn luyện sự chú ý cường độ cao, hiệu quả hơn nhiều so với ngồi vào bàn học và lặp đi lặp lại việc bắt chước.

Vận động thường xuyên giúp trẻ phát triển não bộ tốt hơn.

Đọc sách: Xây dựng “đường cao tốc thần kinh” của não

Các chuyên gia tiến hành chụp ảnh thần kinh của một nhóm người khi đọc sách cho thấy, nhiều vùng não hình thành nên mạng lưới kết nối dày đặc, giống như tạo ra một xa lộ xuyên qua vùng hoang dã. Một nghiên cứu của Đại học Stanford cũng xác nhận, những người thích đọc có bó sợi chất trắng trong não phát triển hơn. "Siêu xa lộ thông tin" này có thể tăng tốc độ suy nghĩ lên 40%.

Cậu bé Duoduo 7 tuổi đã từng được điều trị tình trạng chậm phát triển ngôn ngữ. Điều quan trọng nhất trong kế hoạch can thiệp không phải là đào tạo ngôn ngữ mà là 30 phút đọc sách giữa bố mẹ và con mỗi ngày.

Những người thích đọc sách có bó sợi chất trắng trong não phát triển hơn.

Khi mẹ cậu bé bắt chước con cáo trong truyện tranh bằng giọng điệu khoa trương, mắt Duoduo đột nhiên sáng lên. Nửa năm sau, khả năng ngôn ngữ của cậu bé bắt kịp các bạn cùng trang lứa, có thể sáng tạo tiếp tục viết tiếp đoạn kết của câu chuyện.

Nhà khoa học nhận thức Marianne Wolf chỉ ra rằng "Đọc không phải là khả năng bẩm sinh mà là kỹ thuật siêu việt của não bộ." Khi trẻ lo lắng về các nhân vật trong câu chuyện, hệ thống tế bào thần kinh gương sẽ mô phỏng trải nghiệm cảm xúc, sự đồng cảm này sẽ định hình lại mô hình kết nối của vỏ não trước vành đai.

Thực hành chánh niệm: Cài đặt một "bộ ổn định cảm xúc" trong não 

Rèn luyện chánh niệm có thể tăng cường khả năng điều chỉnh hạch hạnh nhân của vỏ não trước trán, giống như việc lắp "má phanh" vào trung tâm cảm xúc. Một nghiên cứu của Đại học California, Los Angeles phát hiện ra rằng, trẻ em thực hành chánh niệm 10 phút mỗi ngày có mức hormone căng thẳng cortisol giảm 23% và kích hoạt mạng lưới chú ý tăng 15%.

Xiaoxuan, một cậu bé 12 tuổi, thường xuyên bị đau bụng vì lo lắng trước kỳ thi. Trong buổi tư vấn tâm lý, các chuyên gia đã dạy cậu bé sử dụng "phương pháp thở cầu vồng".

Rèn luyện chánh niệm có thể tăng cường khả năng điều chỉnh hạch hạnh nhân của vỏ não trước trán.

Phương pháp này có nghĩa là tưởng tượng mình đang hít vào ánh sáng cầu vồng và để ánh sáng chảy xuống bụng khi thở ra. Ba tháng sau, cơn đau dạ dày cậu bé đã giảm hẳn, thành tích đặc biệt tốt trong các cuộc thi toán.

Xiaoxuan nói "Bây giờ, khi gặp một bài toán khó, trước tiên cháu sẽ quan sát sự căng thẳng trong cơ thể mình. Nó giống như một đám mây, sẽ tự trôi đi".

Jon Kabat-Zinn, người sáng lập phương pháp giảm căng thẳng dựa trên chánh niệm, nhấn mạnh "Trẻ em sinh ra đã là bậc thầy về chánh niệm, và điều chúng ta cần làm là bảo vệ tài năng này". Khi trẻ quan sát những con kiến ​​dưới gốc cây, chính sự tập trung đó là phương pháp thực hành chánh niệm tốt nhất và khả năng này sẽ được chuyển hóa thành trải nghiệm "dòng chảy" khi học.

Trò chơi sáng tạo: "Phòng tập thể dục dẻo dai của não"

Khi chơi tự do, não sẽ giải phóng dopamine và endorphin, là những chất dẫn truyền thần kinh thúc đẩy quá trình "cắt tỉa" và "phát triển" các khớp thần kinh.

Một nghiên cứu tiếp theo của Đại học Minnesota phát hiện ra rằng, trẻ em chơi tự do 1 giờ mỗi ngày đạt điểm cao hơn 32% trong các bài kiểm tra khả năng sáng tạo sau 20 năm.

Cô bé Tangtang 8 tuổi từng được cho là mắc chứng ADHD (Hội chứng rối loạn tăng động, giảm chú ý). Trong trò chơi hộp cát, cô bé đã xây dựng một khu rừng ma thuật bằng vỏ sò, cây nhỏ và búp bê.

Khi người cố vấn hỏi "Con ốc sên đội vương miện này đang làm gì vậy?" Cô bé nói với đôi mắt sáng ngời "Đó là dạy cho những chú bướm cách tìm đường!" Ba tháng sau, người hướng dẫn báo cáo rằng, cô bé bắt đầu tích cực tổ chức các hoạt động nhóm và điểm lãnh đạo đã tăng từ C lên A.

Nhà tâm lý học phát triển Alison Gopnik sử dụng phép ẩn dụ trong "Người làm vườn và người thợ mộc" "Trẻ em không phải là những khúc gỗ để chạm khắc mà là khu vườn cần được tưới nước". Khi phân công vai trò trong khi chơi trò gia đình, thực chất trẻ đang rèn luyện hệ thống ra quyết định của thùy trước trán, và bài tập này hiệu quả hơn bất kỳ khóa học lãnh đạo nào.

Khi chơi tự do, não sẽ giải phóng dopamine và endorphin.

Sự kích hoạt não thực sự không phải là một bước đột phá đơn lẻ, mà là quá trình xây dựng mạng lưới ba chiều của vận động - nhận thức - cảm xúc.

Giống như một dàn nhạc giao hưởng, đàn violin (chuyển động) tạo nên nhịp điệu, đàn cello (đọc nhạc) tạo nên giai điệu, sáo (chánh niệm) tạo nên chuyển động và trống định âm (chơi nhạc) mang lại sức mạnh. Khi bốn nhạc cụ này cộng hưởng một cách hài hòa, não bộ của trẻ có thể chơi được bản nhạc phát triển cảm động nhất.

Lần tới khi trẻ tập trung nhìn đàn kiến ​​di chuyển, đừng vội giục "nhanh lên", vì đó có thể là lúc não đang xây dựng một xa lộ thần kinh. Khi trẻ xây lâu đài bằng khối lego, đừng phàn nàn về sự bừa bộn, vì điều đó có thể hình thành nên gen sáng tạo của tương lai.

Giáo dục thực sự là bảo vệ bản năng hoạt động não bộ bẩm sinh của trẻ, học thông qua vui chơi và phát triển thông qua trải nghiệm.