Trẻ “cứng đầu” có 3 ưu điểm vượt trội trong tương lai, bố mẹ nên trân trọng

Một phụ huynh phàn nàn rằng gần đây con mình ‘thích gây rối’, khiến bố mẹ lo lắng và cảm thấy con đang trở nên khó dạy. Nhưng nếu nhìn sâu hơn, nhiều hành vi "gây rối" thực chất là tín hiệu cho thấy trẻ đang phát triển những nhu cầu, năng lực mới và những xung lực tâm lý tự nhiên của quá trình lớn lên.

Ở góc nhìn tâm lý, những hành vi tưởng như "khó bảo" ấy đôi khi lại ẩn chứa ba đặc điểm quý giá, giúp trẻ trở nên nổi bật và có lợi thế cạnh tranh trong tương lai.

3 đặc điểm trẻ thích "gây rối" thể hiện tiềm năng phát triển trong tương lai

Ý thức ranh giới mạnh mẽ và biết cách bảo vệ bản thân

Khi bị bạn xô đẩy, trẻ lập tức phản ứng: “Con không thích bị đẩy!” và tự lùi ra để bảo vệ mình.

Khi người thân muốn véo má, trẻ né tránh và nói rõ: “Con không thích người khác chạm vào con.”

Khi mẹ tự ý mở cặp sách, trẻ tức giận: “Đây là đồ của con, mẹ không nên tự ý xem!”

Những phản ứng này đôi khi khiến người lớn nghĩ rằng trẻ “hỗn”, “cãi”, nhưng thực chất, đó là dấu hiệu cho thấy trẻ đang hình thành ý thức ranh giới cá nhân, một năng lực quan trọng cho quá trình trưởng thành sau này.

Ý thức về ranh giới chính là “đường an toàn” trong giao tiếp. Một đứa trẻ biết nói rõ “điều gì con chấp nhận” và “điều gì con không chấp nhận” sẽ:

- Ít có nguy cơ bị bắt nạt, thao túng hoặc lợi dụng.

- Hiểu rằng cơ thể, đồ vật và cảm xúc của mình xứng đáng được tôn trọng.

- Phát triển khả năng tự vệ lành mạnh, không phải bằng sự hung hăng mà bằng sự tự tin.

Khi lớn lên, chính nền tảng này giúp trẻ bình tĩnh hơn trong công việc, các mối quan hệ thân mật, và biết cách bảo vệ bản thân khỏi những giới hạn bị xâm phạm.

Quyết đoán, dám bày tỏ ý tưởng

Khi chọn quần áo, trẻ nói ngay: “Con không thích cái này, con muốn mặc áo có khủng long.”

Khi vẽ tranh, dù cô dạy mặt trời màu đỏ, trẻ vẫn tự tin đáp: “Con nghĩ mặt trời cũng có thể màu tím.”

Mẹ muốn đăng ký lớp học piano, trẻ thẳng thắn: “Con không thích piano, con muốn học trượt patin.”

Những câu nói tưởng như bướng bỉnh ấy thực ra thể hiện sự quyết đoán, khả năng bày tỏ mong muốn và bảo vệ quan điểm của bản thân.

Quyết đoán chính là “mảnh đất màu mỡ” nuôi dưỡng tư duy đổi mới. Trẻ dám đặt câu hỏi và khác biệt sẽ:

- Phát triển tư duy độc lập mạnh mẽ.

- Kiên trì theo đuổi ý tưởng của mình.

- Linh hoạt trong giải quyết vấn đề.

- Không dễ bị cuốn theo đám đông chỉ vì “mọi người khác đều làm như vậy”.

Khi lớn lên, chính khả năng này giúp trẻ tạo ra con đường riêng trong học tập, nghề nghiệp và sáng tạo từ công nghệ, thiết kế, nghệ thuật cho đến khởi nghiệp. Những đứa trẻ dám nói “Con nghĩ khác” hôm nay có thể trở thành những người dẫn đầu ngày mai.

Khả năng chống thất vọng

Khi lắp ráp logo và phát hiện bị sai, trẻ không khóc lóc hay bỏ cuộc mà bình tĩnh tháo ra rồi lắp lại từ đầu. Khi thua một trò chơi, trẻ không nổi giận mà tự tin nói: “Lần sau con sẽ giành lại.”

Đó là dấu hiệu của khả năng phục hồi, năng lực đứng dậy sau mỗi sai sót và tiếp tục tiến về phía trước.

Khả năng phục hồi chính là “đôi cánh vô hình” của thành công. Những đứa trẻ “không dễ gây rối”, thường có “da dày” theo đúng nghĩa tâm lý:

- Không dễ bị tổn thương bởi thất bại nhỏ.

- Không xem sai sót là thất bại toàn diện.

- Hiểu rằng mỗi lần vấp ngã là một dạng “luyện tập”.

Chính kiểu động lực “càng thất bại càng mạnh mẽ hơn” này giúp trẻ lớn lên với sự kiên cường.

Khi bước vào những thử thách lớn hơn như kỳ thi quan trọng, cạnh tranh nơi công sở hay những giai đoạn khó khăn của cuộc sống, đứa trẻ có khả năng phục hồi sẽ biết cách giữ bình tĩnh, kiên trì và tìm ra hướng đi mới.

Làm thế nào để nuôi dưỡng trẻ thích "gây rối" thành lợi thế?

Chấp nhận phản kháng thay vì kìm nén

Khi trẻ nói “Con không muốn”, đừng vội đáp lại bằng câu “Con phải nghe lời”. Bố mẹ có thể thay đổi cách tiếp cận, nhìn vào mắt trẻ và hỏi: “Vì sao con không muốn làm điều này?”

Khi trẻ cố gắng tuân thủ quy tắc, thay vì bảo “Con có nhiều việc phải làm lắm đấy”, hãy khích lệ: “Con đang làm điều đúng đắn, việc xếp hàng là rất tốt.” nhằm khẳng định hành vi tích cực, giúp trẻ củng cố thói quen tốt.

Khi trẻ kiên định với ý kiến của mình, đừng vội chê bai “Con biết gì mà nói”. Hãy thay bằng câu: “Ý tưởng của con thú vị đấy, mình thử xem sao?” nhằm khuyến khích sự sáng tạo và tư duy độc lập của trẻ.

Sử dụng lựa chọn thay vì ra lệnh

Khi bố mẹ không muốn con ăn kẹo, đừng vội nói “Không được ăn”, vì lời cấm đoán dễ khiến trẻ phản kháng. Thay vào đó, hãy hỏi: “Con muốn ăn kẹo hay bánh quy?” một lựa chọn hạn chế giúp trẻ cảm thấy mình có quyền quyết định, nhưng trong phạm vi an toàn mà bố mẹ đặt ra.

Khi muốn con thu dọn đồ chơi, đừng thúc ép: “Nhanh lên!”. Hãy chuyển sang hướng dẫn hợp tác bằng cách hỏi: “Con muốn cất các khối lego trước hay xe trước?” giúp trẻ cảm thấy bố mẹ đang đồng hành.

Và khi cần con làm bài tập, thay vì yêu cầu “Ngồi vào bàn và viết ngay”, hãy hỏi: “Con muốn làm Toán trước hay Tiếng Anh trước?” cách này thể hiện sự tôn trọng nhịp làm việc, đồng thời vẫn giữ được cấu trúc và kỷ luật cần thiết.

Những lựa chọn này giảm căng thẳng trong giao tiếp, giúp trẻ xây dựng cảm giác tự chủ, đây là một trong những nền tảng quan trọng nhất của động lực nội tại.

Dạy trẻ thể hiện cảm xúc thay vì trút giận

Khi trẻ khóc vì buồn bã, hãy dạy con nói: “Con buồn vì mẹ xem cặp sách của con mà không hỏi trước!” giúp trẻ nhận diện cảm xúc và lý do phía sau.

Khi trẻ không hài lòng với quyết định của người khác, hãy hướng dẫn trẻ nói: “Con không đồng ý vì con nghĩ cách của con hiệu quả hơn!” khẳng định quan điểm, nhưng vẫn thể hiện sự tôn trọng.

Giáo dục tốt không phải là khiến trẻ “dễ bảo”, mà giúp trẻ “không dễ gây rối” theo nghĩa tích cực. Nhằm giúp trẻ nhận rõ ý thức ranh giới rõ ràng, sự quyết đoán, và khả năng phục hồi. Những phẩm chất này sẽ giúp trẻ biết bảo vệ bản thân, tư duy độc lập và dám đối mặt với thử thách khi trưởng thành.