Cú sốc cung mới của OPEC khiến thị trường dầu mỏ quay trở lại tình trạng thặng dư

Chỉ sau 10 phút họp trực tuyến hôm thứ Bảy, OPEC+ đã khiến giới giao dịch năng lượng sửng sốt khi công bố kế hoạch đẩy nhanh việc khôi phục sản lượng dầu. Theo đó, liên minh các nước sản xuất dầu lớn sẽ bổ sung thêm 548.000 thùng mỗi ngày từ tháng 8.

Động thái này được xem là thắng lợi chính trị cho Tổng thống Mỹ Donald Trump, người nhiều lần kêu gọi giảm giá nhiên liệu để hỗ trợ người tiêu dùng. Đồng thời, OPEC+ cho rằng nhu cầu tiêu dùng mùa hè sẽ đủ để hấp thụ lượng cung tăng thêm.

Điển hình là Saudi Arabia – quốc gia dẫn đầu OPEC – đã ngay lập tức tăng giá bán dầu thô cho thị trường châu Á, cho thấy niềm tin vào sức mua. Tuy nhiên, quyết định này cũng tiềm ẩn rủi ro, đặc biệt khi các căng thẳng thương mại vẫn âm ỉ và nguy cơ kinh tế toàn cầu suy giảm chưa chấm dứt.

Tác động của việc tăng nguồn cung đến thị trường dầu?

Việc bổ sung sản lượng dự kiến sẽ làm thay đổi quỹ đạo nguồn cung toàn cầu trong nửa cuối năm. Trong khi OPEC tự tin rằng thị trường vẫn “hấp thụ được”, thì Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) lại dự báo một đợt dư cung có thể xuất hiện vào quý IV/2025, tương đương khoảng 1,5% tiêu thụ toàn cầu.

Thị trường cũng phản ứng rõ ràng: giá dầu thô tại London đã giảm tới 11% trong hai tuần qua, bất chấp căng thẳng giữa Iran và Israel. Các ngân hàng như Goldman Sachs và JPMorgan đều dự báo giá dầu sẽ tiếp tục giảm về quanh mức 60 USD/thùng.

Giá dầu giảm có thể gây khó khăn cho cả các nước xuất khẩu dầu và ngành khai thác đá phiến tại Mỹ, vốn phụ thuộc vào giá cao để duy trì lợi nhuận.

OPEC+ tuyên bố họ có thể tạm dừng hoặc đảo ngược quyết định nếu điều kiện thị trường thay đổi. Tuy nhiên, nếu các thùng dầu tăng thêm tiếp tục được bơm ra mà không gặp sự cố lớn về nguồn cung hay nhu cầu, giá dầu rất có thể sẽ tiếp tục suy giảm.

Bên cạnh đó, không phải tất cả các thành viên OPEC+ đều tuân thủ hạn ngạch một cách nghiêm túc. Một số nước như Kazakhstan bị cáo buộc “vượt rào” sản lượng, trong khi Saudi Arabia đang cố gắng buộc các nước từng vượt hạn ngạch phải từ bỏ phần tăng thêm của mình.

Dù vậy, các quan chức vẫn cho rằng thị trường hiện chưa có dấu hiệu dư cung rõ rệt, khi giá dầu diesel vẫn cao và tồn kho ở Mỹ đang giảm. Chỉ khi lượng hàng tồn kho tăng đáng kể, giá dầu mới chịu áp lực lớn hơn.

Ai được lợi và ai chịu thiệt từ quyết định này?

Người tiêu dùng, đặc biệt là tại Mỹ, sẽ được hưởng lợi khi giá nhiên liệu có khả năng giảm. Đây là một thắng lợi chính trị quan trọng với Tổng thống Trump trong bối cảnh ông đối mặt với áp lực lạm phát và cần tạo động lực cho nền kinh tế.

Tuy nhiên, ngành dầu mỏ Mỹ lại có thể chịu tổn thất. Các doanh nghiệp khai thác đá phiến cho biết họ sẽ cắt giảm kế hoạch khoan giếng mới do giá dầu giảm. Ngay cả những ông lớn như ExxonMobil cũng bị ảnh hưởng.

Về phía Saudi Arabia, nước này cần giá dầu trên 90 USD/thùng để cân đối ngân sách quốc gia và duy trì các dự án phát triển theo “Tầm nhìn 2030”. Việc giá dầu sụt giảm khiến họ phải cắt giảm chi tiêu cho một số dự án trọng điểm và đối mặt với thâm hụt ngân sách ngày càng lớn.

Chuyên gia Neil Atkinson cho rằng Saudi Arabia có thể rút sản lượng khỏi thị trường nếu áp lực tài chính tăng cao. Tuy nhiên, trong ngắn hạn, Riyadh có vẻ chấp nhận thực tế – giữ thị phần bằng cách hy sinh giá cả.

Thị trường dầu mỏ toàn cầu đang bước vào giai đoạn nhạy cảm. Mỗi quyết định của OPEC+ đều có tác động trực tiếp đến người tiêu dùng, các tập đoàn năng lượng và cả chính sách kinh tế của các cường quốc.